Wat heb je aan die ondernemers? Ze maken de zorg wel efficiënter, maar als gevestigde orde heb je er ook last van, dus liggen ze onder een vergrootglas. Ze willen alles maar veranderen.
Hierna zo’n zorgondernemer aan het woord (bron: een bewerking van een interview met Loek de Winter in Skipr Daily, ik besteed er graag mijn columnruimte van deze maand aan): ‘Er steekt politieke tegenwind op. Je merkt dat de rol van het ondernemen wordt gedemoniseerd. In de periode van de kredietcrisis kregen we een aantal ziekenhuizen aangeboden die bedrijfsmatig niet goed functioneerden. Veel achterstallig onderhoud. Eerst zijn we jaren bezig geweest om een regiogroep ziekenhuizen op orde te krijgen. Daar zijn we van dertig miljoen negatief eigen vermogen naar nagenoeg nul gegaan. Met een ander ziekenhuis zitten we eigenlijk nog steeds in dat proces. Het valt tegen hoe taai dat is, het DNA van die organisaties veranderen. Ook de rol van de zorgverzekeraars is mij tegengevallen. Onze ziekenhuizen waren jarenlang de goedkoopste, maar toch wilden de verzekeraars ons niet een marge gunnen toen we die nodig hadden om te investeren. Je zou na tien jaar geleide markteconomie verwachten dat kosten en baten een grotere rol zouden spelen. Uiteindelijk contracteren verzekeraars nog steeds niet rationeel maar politiek.’
Politiek?
‘Voor verzekeraars is too big to fail belangrijker dan concurrentie op prijs en kwaliteit. Verzekeraars vinden dat ze grote ziekenhuizen wel moeten contracteren. Ook als de behandeling daar een stuk duurder is. Op een gegeven moment vraag je je af: voor wie doe ik het allemaal? Dat herstructureren van zo’n ziekenhuis kost echt heel veel energie.’
In de zorg geldt een (ook moreel) verbod op winst maken, laat staan winstuitkeren.
‘Er moet toch een verdienmodel zijn? Vanuit cliëntenraden en beleidsmakers moet het een gesloten circuit zijn. Maar wacht eventjes. Een derde van de panden die wij gebruiken, komt van een andere verhuurder. Die mag er wel aan verdienen? En de banken verdienen ook gewoon aan de zorg. Net als de farmaceuten, de leveranciers van medische hulpmiddelen en apparatuur. Geld is niet mijn drijfveer en ik ben niet zielig. Maar als je als sector echt wil transformeren, heb je ondernemers nodig die de boel opschudden.’
Als u nu het slagveld van marktwerking in de zorg in de afgelopen tien jaar overziet, is er dan wel wat ten goede veranderd?
‘Ja, vind ik wel. Het had sneller gekund, maar de kwaliteit is beter en uniformer en het serviceniveau is enorm verbeterd. Jos de Blok met zijn Buurtzorg vind ik het mooiste voorbeeld. Maar ook die ligt nu onder vuur. Overheid en zorgverzekeraars denken dat ze de afgelopen jaren de zorgkosten onder controle hebben gebracht. Maar de zorgconsumptie is afgenomen door de recessie, niet door het beleid. Nu er weer sprake is van economische groei zal ook de zorgconsumptie weer toenemen. Uiteindelijk zijn innovaties en ondernemers dan echt nodig om de zorgkosten in bedwang te houden. Ik denk dat vanaf 2020 het ondernemerschap weer terugkomt.’
Mechtild Rietveld