Veel gemeenten denken in subsidietermen, verzekeraars in DBC’s. Hulpverleners moeten dan vooraf aangeven wat ze gaan doen met ‘ons’ belasting-verzekerings-geld en wel binnen het gestelde lokale/regionale/verzekeringsbeleid. Je moet per geval tevoren aangeven wat het probleem is en dan kan de subsidie/verzekering, pardon, de zorg beginnen. Bij een gebroken been kan dat snel, maar in andere takken van zorgsport lukt dat vaak niet. In de ggz en in de jeugd(ggz)zorg lukt het meestal pas maanden later om een probleem of het gezin te doorgronden – effe los van wachttijden.
Maar ook WMO-zorg, langdurige zorg of gezinszorg kan complex zijn. Enne… iedereen moet ook gaan samenwerken. Ketenaanpak! Alsof dat nu juist niet vóór de transitie van veel zorgtaken naar gemeenten het probleem was: van verwijzing naar verwijzing, van potje naar potje, van zorgaanbod naar zorgaanbod. Niemand is eindverantwoordelijk. Wat was zorgvraag ook alweer? Je had zelfs een zorgorganisatie die een mooie slogan had: ‘wij zijn het kastje én de muur’.
Een valkuil voor de gemeentelijke wijkteams loert. Voordat zo’n team weet wat nodig is en een bevoegde professional een ‘plan’ kan maken, gaan er veel (onbetaalde) zorgtijd en intragemeentelijke overleguren overheen – en veel lijden. Wijkteams gaan dan ook in ‘stil verzet’. Het gewenste maatwerk komt er wel – niet dankzij maar ondanks het beleid. Aan de keukentafel vul je gewoon de uhh … zelfredzaamheidsmatrix (mooi woord voor galgje) zo in dat de zorgvrager goed voldoet aan de criteria om de zorg te krijgen die nodig is. Stil verzet tegen de invullijstjes en meetinstrumenten van ‘het beleid’.
Het goede nieuws: steeds meer – vooral kleinere – gemeenten beginnen het anders te doen: geen aanbestedingscircus, maar bijvoorbeeld raamcontracten met zorgclubs in de buurt – effe los van zeer specialistische zorg die nu eenmaal landelijk moet werken. Dat moet de VNG maar regelen, of zo. Inwoners kiezen zelf hun zorger, al dan niet geholpen door school, huisarts/POH, wijkteam, buurvrouw of website. De gekozen zorger wordt dan ‘hoofdaannemer’ alias eindverantwoordelijk. Leer van de bouw: geen regie, geen integrale samenwerking, ergo geen eindverantwoordelijkheid? Dan krijg je instortende gebouwen.
Er gaan stemmen op om toch maar weer naar één zorgloket te gaan met één financier. Achter dat loket kan dan de hele mikmak zijn ding doen, op maat, naar behoefte. Is dat de oplossing?
Ik weet het niet!
Mechtild Rietveld