Column Mechtild Rietveld: Poortwachters voor de zorgburchten

Huisartsen (en hun praktijkondersteuners) zitten in de woonbuurten, worden betaald door de zorgverzekeraar en als iemand zijn dokter niet goed vindt, gaat ie naar een andere. Een huisarts werkt op basis van de vraag en maakt dus geen ‘werkplan’ – hoewel … er komen steeds meer bureaucratische eisen die ook huisartsen moeten volgen. Lees de huiveringwekkende loeigoeie columns van huisarts Joost Zaat in de Volkskrant. Als je een vraag hebt over gezondheid, ga je naar de huisarts. Die probeert de vraag goed te behandelen of verwijst zo nodig door naar specialisten. We noemen hem poortwachter omdat hij vaak de vraag kan terugbrengen tot gewone proporties en meteen kan behandelen. Of hij opent de poort naar specialere hulp. Je hebt zelfs een wet die Wet Poortwachter heet – iets over ziekteverzuim. En ik zag laatst dat een psychiater bij een ziekenhuis werd aangeduid met ‘poortarts’.

En zowat heel Nederland staat in de rij voor zielsnood, die zich al gauw via oplopende wachttijden vertaalt in lichamelijke klachten. De zielshulp van dominee en pastoor maakte de laatste decennia plaats voor de inmiddels overbelaste huisarts die al die nood en wachttijden moet zien op te vangen. Of door te verwijzen… naar wachtrijen.

Je hebt plekken waar 99% van de kinderen komen: consultatiebureaus en scholen. Die zitten ook in de woonbuurten. Eveneens een soortement poortwachters die heel gauw merken als er iets aan de hand is. Maar dan? Een jungle aan instanties biedt ‘programma’s’ aan. En iedereen roept ‘maatwerk’. Dan noem ik nog even niet ‘passend onderwijs’.

Er zijn inmiddels legio wijkteams die beoordelen (indiceren?) of zorg nodig is, ergo voor wiens rekening. Zij zijn een soortement van pre-poortwachter, maar dan voor een andere tak van zorg, bijvoorbeeld WMO, Jeugdhulp/JeugdGGZ, WLZ-langdurige zorg, schuldhulp, huishoudelijke hulp, you name it. En deze regelingen hebben ook weer hun eigen poorten én drempels. Het zijn ‘burchten’, bewaakt door vele pre-poortwachters. Alles hangt met alles samen, maar zie dat maar eens te vertalen in één poort. Daar sta je – als eenvoudige huisarts, als gewone burger – voor steeds meer poorten en hun wachters.

Mechtild Rietveld