Het uitwisselen van patiëntgegevens wordt tegenwoordig veelal elektronisch gedaan. Voorbeelden van het uitwisselen van patiëntgegevens tussen de patiënt en zorgverlener zijn: e-consulten en apps waarin de patiënt bijvoorbeeld zijn/haar bloedsuiker kan invullen en welke gegevens door worden gestuurd naar de zorgverlener. Ook zorgverleners wisselen onderling tegenwoordig steeds vaker de patiëntgegevens elektronisch uit. De wetgever anticipeert op deze ontwikkelingen in de vorm van een nieuwe wet.
De Wet cliëntenrechten bij elektronische verwerking van gegevens wordt opgenomen in de Wet aanvullende bepalingen verwerking persoonsgegevens in de zorg. Deze wet is op 1 juli 2017 deels al in werking getreden en een aantal bepalingen (art. 15 sub a, c, d en e) treedt op 1 juli 2020 in werking.
Wat wordt er eigenlijk met een elektronisch uitwisselingssysteem bedoeld? Een elektronisch uitwisselingssysteem is ‘een systeem waarmee zorgaanbieders op elektronische wijze, dossiers, gedeelten van dossiers of gegevens uit dossiers voor andere zorgaanbieders raadpleegbaar kunnen maken waaronder niet begrepen een systeem binnen een zorgaanbieder, voor het bijhouden van een elektronisch dossier’. De meeste zorginstellingen werken vaak al met een dergelijk elektronisch uitwisselingssysteem.
Wat zijn de belangrijkste bepalingen voor de zorginstellingen met betrekking tot het uitwisselen van gegevens?
- De zorginstelling moet uitdrukkelijk toestemming hebben gevraagd aan de patiënt om gegevens beschikbaar te mogen stellen via het elektronisch uitwisselingssysteem;
- De zorginstelling dient de patiënt te informeren over zijn/haar rechten bij elektronische gegevensuitwisseling, de wijze waarop hij zijn rechten kan uitoefenen, de werking van het elektronisch uitwisselingssysteem en welke zorgaanbieders zijn aangesloten op het systeem;
- De patiënt heeft het recht om gespecificeerde toestemming te geven om alle of bepaalde gegevens bij een zorgaanbieder beschikbaar te stellen aan bepaalde door de cliënt aan te duiden andere zorgaanbieders of categorieën van zorgaanbieders. De zorginstelling heeft de plicht om te vragen aan de patiënt welke gegevens hij/zij aan de zorgverlener beschikbaar wenst te laten stellen (vanaf 1 juli 2020);
- De zorginstelling dient de patiënt te informeren als een nieuwe categorie zorgverleners gebruik maakt van het door de zorgverlener gebruikte elektronische uitwisselingssysteem;
- De zorginstelling dient een registratie bij te houden van de door zijn cliënten verleende toestemmingen (vanaf 1 juli 2020);
- De patiënt heeft het recht om kosteloos een elektronisch afschrift en/of inzage te krijgen in zijn/haar eigen medisch dossier (vanaf 1 juli 2020);
- De patiënt heeft het recht om een elektronisch overzicht te ontvangen van wie bepaalde informatie in een elektronisch uitwisselingssysteem beschikbaar heeft gesteld en op welke datum en wie informatie heeft ingezien of opgevraagd (vanaf 1 juli 2020).
Hoewel niet alle bepalingen reeds in werking zijn getreden, is het zaak om daar wel al beleid over te maken. Dit beleid kan dan (eventueel gefaseerd) worden doorgevoerd in de praktijk en worden geëvalueerd voordat alle bepalingen daadwerkelijk in werking treden. Dit komt uiteindelijk de zorg ten goede.